بررسی «سوژه» و «دیگری» در برخی اشعار ریتا عودة از منظر نقد روانکاونه‌ی ژاک لاکان

ژاک لاکان با پیوند روانکاوی پست مدرن و زبانشناسی نظریه‌ی ناخودآگاه زبان و متن را مطرح نمود. وی مراحل رشد «سوژه» را با گذر از «نظم خیالی» و «آینه‌ای»، «نظم نمادین» و «نام پدر» و «امر واقعی»، از طریق زبان و «دیگریبزرگ» و «کوچک» معرفی و تحلیل می‌کند. در این روند شعر و هنر جایگزین «حس فقدان» می‌شود. ریتا عودة شاعر و سوژه‌ای است که هویتش را در ارتباط با «دیگری» و گذر از این مراحل بازسازی می‌کند تا این هویت را بر تمامی احتمالات ممکن تحمیل کند. در این راه زبان ناخودآگاه «سوژه» همان «دیگری بزرگ» است که گاه وی را فراتر از «نظم نمادین» (قوانین اجتماعی و فرهنگی) می‌برد. این «دیگری بزرگ» از نظر لاکان در نتیجه‌ی ناخودآگاه، «میل» و «فقدان سوژه»، خالق هویتی سیال و چند پاره خواهد بود که در شعر ریتا عودة بازنمایی می‌شود. مقاله با روش توصیفی تحلیلی به بررسی «سوژه» و «دیگری» در برخی اشعار ریتا عودة می‌پردازد، شاعری که در خاورمیانه و فلسطین زندگی می‌کند و به عنوان یک شاعر زن، شاهد چالش هویت، گسست، یکپارچگی، ناامیدی و بازسازی هویت در شعر وی هستیم. کل این روند در ارتباط مستقیم با «دیگری» جریان پیدا می‌کند، به همین دلیل می‌توان براساس نظریات ژاک لاکان نحوه‌ی تولد «سوژه»، «فاعل شناسا» و «حضور دیگری» و «حس فقدان» را در اشعار وی لمس کرد.